Obturacyjny bezdech senny (OBS, OSAS – obstructive sleep apnea syndrome) znany też jako obturacyjny bezdech podczas snu (OBPS) jest schorzeniem polegającym na wstrzymaniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas snu, występującym wielokrotnie w czasie nocy i trwającym powyżej 10 sekund. Powyższe wstrzymanie przepływu powietrza wynika z obturacji górnych dróg oddechowych czyli zapadania się języka i ścian gardła. Jest to spowodowane występującym w czasie snu spadkiem napięcia mięśni gardła, który występuje także u osób zdrowych, jednak ma mniejsze nasilenie. Cechą charakterystyczną obturacyjnego bezdechu podczas snu są zachowane ruchy oddechowe mięśni klatki piersiowej i brzucha.
Istnieją również odmiany bezdechu sennego takie jak spłycenia, kiedy przepływ jest ograniczony, czy też bezdechy centralne, kiedy nie jest zachowana czynność mięśni oddechowych klatki piersiowej i brzucha lub postaci mieszane. U każdego człowieka mogą wystąpić w czasie snu pojedyncze bezdechy, dopiero ich większa ilość może zdecydować o postawieniu diagnozy bezdechu podczas snu.
Konsekwencją bezdechu sennego są spadki saturacji krwi, co prowadzi do niedotlenienia mózgu. Powstaje wrażenie duszenia się i osoba chora na bezdech senny budzi się, co powoduje powrót akcji oddechowej. Z reguły wybudzenia są krótkie i nie są uświadamiane przez osobę chorą. Jednakże, pomimo braku świadomych wybudzeń, struktura snu osoby chorej na obturacyjny bezdech podczas snu jest zaburzona. Powoduje to zwiększone zmęczenie i ciągłą senność w czasie dnia.
Wpływ na zdrowie bezdechu podczas snu może być znaczny. Zgodnie z obecną wiedzą do możliwych efektów bezdechu sennego zaliczają się:
- nadciśnienie tętnicze,
- nadciśnienie płucne,
- choroba niedokrwienna serca – zawał mięśnia sercowego,
- zaburzenia rytmu serca,
- niewydolność serca,
- zaburzenia krążenia mózgowego – zwiększone ryzyko udarów,
- cukrzyca i zespół metaboliczny,
- zburzenia potencji,
- depresja,
- wypadki komunikacyjne.
Chrapanie jest elementem bezdechu sennego jednak nie jest z nim tożsame. U osób cierpiących na bezdech senny z reguły występuje chrapanie, ale zależność odwrotna nie jest prawdziwa. Oznacza to, że osoba chrapiąca może, lecz nie musi cierpieć na bezdech podczas snu.
Do najprostszych metod diagnostycznych bezdechu podczas snu i chrapania zaliczają się badania przesiewowe, np. komfortowe, wykonywane w warunkach domowych, badanie aparatem WatchPAT 300. W każdym wypadku niezbędna jest konsultacja lekarska i często, w wypadku niejednoznacznego wyniku badania, pełne badanie polisomnograficzne. Metodą, która nie wymaga żadnych urządzeń diagnostycznych jest skala senności Epworth (SSE, Epworth Sleepiness Scale – ESS). Wypełnienie zawierającego ją kwestionariusza pozwala na ocenę stopnia senności w ciągu dnia, nadmierna senność może wskazywać na występowanie bezdechu sennego. Jeden z wielu kwestionariuszy jest dostępny tutaj.
